Илтгэл, єгvvлэл, судалгаа » Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл

Ёс зvйн зарчмууд

Сэтгvvл зvй бол ёс зvйн асуудлыг олон талаас нь хамаардаг мэргэжил юм.

ИУТЭ-ийн тухай 19- р зvйл

Хариуцлага: Хэн нэгний ємнє хvлээнэ: Энэ нь vvргээс vvдэн гардаг. Yvрэг хариуцлага хоёр нягт холбоотой

Нийгмийн ємнє хариуцлага хvлээнэ. Нийгэм- олон нийт: нийгмийн янз бvрийн давхарга: сэхээтэн,баян ядуу гэх мэт & бvлэг хvмvvс: vзэл бодол єєр гэх мэт

Яагаад?

Сэтгvvлчийн vvрэг олон нийтийн эрх ашигт нийцсэн мэдээллээр хангах:

Олон нийтийн ашиг сонирхол – тодорхой мэдээлэл, мэдэгдлийг олж мэдэх эрх, хэрэгцээ юм. Мэдээлэл: мэдээ, тайлбар, шvvмжлэлт материал, зураг гэх мэт.

Мэдээлэлд тавих хязгаарлалт

ХМБ: шуурхай мэдээлэх, боловсрол олгох (танин мэдvvлэх), цэнгvvлэх

Сэтгvvлчийн хvлээх хариуцлага : мэргэжлийн хувьд, хувь хvний хувьд

Мэргэжлийн хувьд:

Yvргээ биелvvлж, хариуцлага хvлээхэд таатай нєхцєл, орчин шаардагдана: Улс тєр, эрх зvй, эдийн засгийн, редакцийн дотооп орчин гэх мэт

Аль нэг сэдвээр дагнан бичдэг сэтгvvлчдийг мэргэшvvлхэ нь хэвлэл мэдээллийн байгууллагын дотоод соёл, иргэнлиг сэтгэхvйг хєгжvvлэхэд чухал нєлєєтэй. Мэргэшсэн сэтгvvлчтэй болсноор тухайн редакци тухайн асуудлыг єєрийн нийтлэл, нэвтрvvлгийн бодлогын нэг чиглэл болгон тогтмол хэрэгжvvлэх хvсэл эрмэлзэл бий болсныг илтгэнэ. Мєн чєлєєт сэтгvvлчдийг (freelancer) ч энэ чиглэлд татан оролцуулах нь зvйтэй юм. Сэтгvvлч тухайн асуудлаар мэргэших нь нийгэмд хэрэгтэй ашигтай илгээлт (message) єгєхєд нэн чухал. Энэ нь асуудалд єнгєц бус тодорхой байр сууринаас хандаж, тодорхой санал дэвшvvлэх боломж олгоно.

3 зарчим:

Мэдээлэлтэй байх
Мэдлэгтэй байх
Мэргэжлийн єндєр ур чадвартай байх

Хариуцлагатай сэтгvvл зvйн соёлыг хэвшvvлэх нь сэтгvvл зvйн vйл ажиллагааг эрхэлж буй редактор, сэтгvvлч, сурвалжлагч, хэвлэл мэдээллийн байгууллагын бусад мэргэжилтнvvдийн єєрийнх нь ертєнцийг vзэх vзэл, иргэний байр суурь, итгэл vнэмшил, мэдлэг боловсрол, хvмvvжил ёс суртахуунтай ихээхэн холбоотой. Yvний зэрэгцээ мэргэжлийн ёс зvйгээ дээдлэх нь сэтгvvлчийн эрхэм vvрэг юм.

Мэдээлэлтэй байх

Нийгмийн хурц асуудлуудыг сурвалжлахдаа тvvний далд буй баримтуудыг илчилж, олон нийтэд мэдээлэх нь туйлын чухал. Ингэхдээ мэдээллийн олон эх сурвалжийг судалж, баримт сэлтээ нотолгоожуулан бодитой дvгнэлт хийх нь зvйтэй. Буруу ташаа, нэг талын єрєєсгєл мэдээлэл сэтгvvлчийг тєєрєгдvvлдэг тєдийгvй хуурдаг болохыг санах хэрэгтэй юм. Энэ нь мєн хожим бvр илvv муу vр дагаварт хvргэж болзошгvй.

Мэдлэгтэй байх

Єєрийн олж цуглуулсан мэдээлэл, баримт сэлтvvдийг дэлгэж тавихдаа гэр бvлийн хvчирхийллийн мєн чанар, хор уршиг, нийгмийн vр дагавар болон бусад зvйлийн талаарх олон талт мэдлэгээ зєв зохистой ашиглах. Энэ мэдлэг нь єнгєц бус бол vр дvнтэй байх нь мэдээж. Ул суурьгvй мэдлэг сэтгvvлчийг мэдээлэл, баримтаа буруу зєрvv ашиглаж, асуудалд нэг талаас хандаж туйлширахад хvргэж болзошгvй тєдийгvй улмаар олон нийтийн дунд тєєрєгдєл vvсгэж, нийгэмд бvр илvv сєрєг нєлєє vзvvлж болзошгvй.

Мэргэжлийн єндєр ур чадвартай байх

Энэ нь сэтгvvлчид орчин vеийн сэтгvvл зvйн мэдлэг, бvтээлч сэтгэл, авъяас билгээс гадна хариуцлага, ёс зvйн єндєр зарчим баримтлахыг шаардана. Сэтгvvлч мэдээлэл, мэдлэгтэй байхаас гадна мэргэшсэн байвал илvv амжилтад шаардана.
Сэтгvvлч хvчирхийллийн асуудлаар мэргэших хvсэл эрмэлзэлтэй бол юуны тvрvvн энэ нь бидний оршин сууж буй орчин, нийгэмд туйлын их хор хохирол учруулдаг сєрєг vзэгдэл, соёлт хvмvvний тэвчиж vл болох зан vйл, авир араншин болохыг ойлгохыг мэдэрч, жигших хэрэгтэй юм. Yvнд сэтгvvлчийн мэдээлэл, мэдлэгээс гадна тvvний иргэний байр суурь, итгэл vнэмшил, vзэл бодол зайлшгvй нєлєєлнє. Мєн гэр бvлийн хvчирхийлэлтэй тэмцэж, бууруулж, улмаар арилгаж болно, vvнд єєрєє хувь нэмэр оруулж чадна гэдгээ ухамсарлан ойлгох нь тууштай хvсэл эрмэлзэл, мєн иргэний эр зоригтой холбоотой юм.
Сэтгvvлч мэдээлэлтэй, мэдлэгтэй, мэргэшсэн байхын тулд хvний эрхийн байгууллагуудтай нягт холбоотой ажиллах хэрэгтэй. Тєрийн бус байгууллагууд нь хэвлэл мэдээллийн тєдийгvй тєр, засгийн болон бусад байгууллагын хувьд мэдээллийн нєлєє бvхий эх сурвалж болж чадна. ТББ-ууд нийгмийн шинэ, тулгамдсан асуудал, хvний эрхийн далд зєрчил, vvссэн хямралын талаар ХМБ-ын анхаарлыг тєвлєрvvлэх чадвартай. ТББ-уудтай хамтран ажилласан нєхцєлд мэдээ, мэдээлэл, сурвалжлага бvрэн, нягт нямбай, алдаагvй, дэс дараалалтай болдог. ТББ-уудын судалгаа, ХМБ-ын чадавхи хоёр тухайн асуудлыг мэдээллийн зах зээлд дэвшvvлж тавих эсэх, тухайн асуудлыг шийдвэрлэхэд нєлєєлж чадах эсэхтэй холбоотой.

Гvтгэлэг, нэр тєр, доромжлол

Хувь хvний эрхийг дээдэлдэг нийгэмд амьдардаг.

Энгийн иргэд
Нийгмийн алдартнууд:

· Хувь заяагаар алдартан болсон хvмvvс
· Єєрийн хvсэл зоригоор алдартан бологсод

Эрvvгийн хууль:

Гvтгэлэг
Доромжлол

Иргэний хууль

Нэр тєр, алдар хvнд, ажил хэргийн нэр хvнд

Єєрийн зохицуулалт

Сэтгvvлчид єєрийн ёс зvйн зарчмуудыг баталсан байх

Алдаа гарсан байж болно.

Залруулга
Няцаалт
Уучлал

Шvvхэд татагдсан бол олон улсын шvvхийн практикт єргєн хэрэглэгддэг 4 хамгаалалт- ємгєєлєл байдаг.

· Yнэн байх: нотолгоо
· Итгэл: итгэлтэй байхын тулд баримтыг нягт, сайн шалгасан байх
· Олон нийтийн ашиг сонирхол: олон нийтийн ашиг сонирхол, vнэн мєнтэй нийцэхээрээ зарим vед гvтгэлэг, доромжлол, нэр тєрд халдсан гэмээр мэдээлэл ч ємгєєлєл болдог.
· Шударга тайлбар: шударга мэдээлэл, сурвалжлага, тайлбар давуу тал болох бий. Ялангуяа шvvмжлэлт, хошин шог зураг зэрэгт уур нь хvрсэн улс тєрч, албан тушаалтан, эрх мэдэлтнvvдийн заргыг vгvйсгэх хамгаалалт болдог.