Хараат бус хэвлэл мэдээлэл
Хэвлэл мэдээлэл ил тод засаглалын
тєлєє 2004 он
Авилгын эсрэг vндэсний
хєтєлбєрийн хэрэгжилтэд хийсэн мониторнг
Мониторингийн
зорилго
- Авилгатай тэмцэх vндэсний хєтєлбєрийн хэрэгжилтэд
мониторинг хийж, хєтєлбєрийн хэрэгжилт, єнєєгийн vр дvнг олон
нийтэд нээлттэй байлгах, бодлого боловсруулагчид, иргэний
нийгмийн анхаарлыг энэ чигт хандуулна.
- Мєн манай нєхцєлд тохирсон vзvvлэлтийн системийг бий болгох,
авилгалын хэмжээ далайцыг байнга хэмжих арга зvй боловсруулах,
тvvнийг боловсронгуй болгох, авилгалын индексийг бодож олон
улсын байгууллагад явуулах vндсэн зорилготой.
Мониторингийн vйл
ажиллагаа / аргачлал
- Судалгааг 2003 оны 9 сарын нэгнээс 2004 оны 4 сарын 30-ны
хооронд хийж гvйцэтгэлээ.
- Судалгааны хvрээнд дараах vйл ажиллагааг гvйцэтгэсэн.
- Авилгалтай тэмцэх Yндэсний зєвлєлийн ажлын тєлєвлєгєє, vйл
ажиллагаанд шинжилгээ хийсэн
- Ємнєх судалгаануудаар авилгалд єртємтгий байсан яам, агентлагийн
авилгал хээл хахуультай тэмцэх, тvvнээс урьдчилан сэргийлэх
асуудлыг эрхэлсэн зєвлєлийн ажлын тєлєвлєгєє, vйл ажиллагаанд
шинжилгээ хийсэн
- Нийслэлийн 3 дvvрэг, 3 – 4 аймгийн авилгалтай тэмцэх талаар
хийж буй vйл ажиллагаанд шинжилгээ хийж гvйцэтгэсэн
- Авилгалтай идэвхитэй тэмцэж буй болон тэмцэх боломжтой тєрийн
бус байгууллага, иргэдээс хєтєлбєрийн биелэлтийн талаар vнэлгээ
хийсэн
- Сэтгvvлчид, тєрийн албан хаагчид, шvvх, хvчний байгууллага,
хувийн хэвшлийнхэн зэрэг эксперт бvлгээс судалгаа авах, vнэлгээ
хийсэн
- Албан болон албан бус баримт материалд гvнзгийрvvлсэн шинжилгээ
хийж, томоохон хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд контент – анализ
хийсэн
Аргачлал
Мониторингийн судалгаанд судалгааны хэд хэдэн арга зэрэгцvvлэн
хэрэглэсэн юм. Vvнд:
- Нэгд, Ємнєх судалгаануудаар авилгалд єртємтгий яам, агентлагийн
авилгалтай тэмцэх, тvvнээс урьдчилан сэргийлэх асуудлыг эрхэлсэн
зєвлєлийн ажлын тєлєвлєгєє, vйл ажиллагаанд бичиг баримтын
судалгааны аргаар шинжилгээ хийсэн
- Хоёрт, Тєр, иргэний хоорондох харьцаа, тvvнээс vvсч буй
авилгал, тvvний илрэл, тэмцэх арга замын талаар сэтгvvлчид,
тєрийн албан хаагчид, шvvх, хvчний байгууллага, хувийн хэвшлийнхэн
зэрэг эксперт бvлгээс фокус-группын аргаар судалгаа авч vнэлгээ
хийсэн
- Гуравт, Албан болон албан бус баримт материалд гvнзгийрvvлсэн
шинжилгээ хийж, томоохон хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд контент
– анализ хийсэн
- Дєрєвт, Авилгалын хэв загвар, олон нийтийн авилгалын талаар
мэдрэмж тодорхойлох зорилгоор социологийн санал асуулга явуулсан
- Нийслэл Улаанбаатар хот, Ховд, Дорнод, Дорноговь, Орхон
зэрэг аймгуудад 2003 оны 10-11 сард санал асуулга явуулж 1286
респондентоос анкет сурвалжлагын аргаар анхдагч мэдээлэл авсан.
Судалгаанд оролцогчдын єгсєн мэдээллийг шалган, компьютерт
шивэж, статистикийн дан тоололтын боловсруулалтыг SPSS-8 программаар
гvйцэтгэв.
Баримт бичгийн судалгааны
хvрээнд нийт 9 яам, 16 аймаг, нийслэлийн иргэдийн тєлєєлєгчдийн
хурлаас авилгалтай хэрхэн тэмцэх тухай хєтєлбєр, тєлєвлєгєєний
биелэлт, vр дvнгийн талаар ирvvлсэн тайлан, материалд тулгуурлан
vнэлгээ мониторинг хийлээ.
Яамд
- Хууль зvй дотоод хэргийн яам
- Нийгмийн хамгаалал хєдєлмєрийн яам
- Санхvv эдийн засгийн яам
- Гадаад хэргийн яам
- Батлан хамгаалах яам
- Vйлдвэр худалдааны яам
- Дэд бvтцийн яам
- Хvнс хєдєє аж ахуйн яам
- Байгаль орчны яам
Аймгууд
- Увс
- Євєрхангай
- Орхон
- Баян-єлгий
- Сvхбаатар
- Тєв
- Хэнтий
- Дорноговь
- Говь-алтай
- Завхан
- Хєвсгєл
- Ховд
- Архангай
- Ємнє-говь
- Дархан-уул
- Булган
Дvгнэлтvvд
- Авилгалтай тэмцэх vндэсний хєтєлбєрийн дагуу бараг бvх яам,
аймгууд авилгалтай тэмцэх зєвлєлийг байгуулсан байна.
- Эдгээр зєвлєлvvд нь vндсэндээ тєрийн албаны хариуцлагатай
ажилтнуудаас бvрдсэн байна. Тэдний ажлын чиг vvрэг тодорхойгvй
байна.
- Тєрийн бус байгууллага боло иргэний тєлєєлєл эдгээр зєвлєлд
байхгvй байна.
- Мєн зєвлєлvvд ямар нэг байдлаар ажлын тєлєвлєгєє баталсан
байна. Агуулгын шинжилгээнээс vзэхэд яам болон аймгуудын ажлын
тєлєвлєгєє “Авилгалтай тэмцэх vндэсний хєтєлбєртэй” бараг
уялдаагvй байна.
- Зєвлєлvvдийн ажлын тєлєвлєгєєний ихэнхи заалтууд цаг хугацаа
заагаагvй, хариуцах эзэнгvй байна.
- Энэ нь тєлєвлєгєєг vнэлж дvгнэх боломжийг алдагдуулж байна.
- Зарим газарт ухуулга яриа хийх, авилгалын хор уршигийн талаар
теле нэвтрvvлэг хийх зэрэг ажлын эхлэл байгаа боловч энэ нь
олон нийтэд хvртээл муутай, тэднийг анхаарлыг татахуйц хэмжээнд
хvрээгvй байна.
- Авилгалтай тэмцэх зєвлєлvvд авилгалтай холбоотой тодорхой
хэргийг бараг авч хэлэлцээгvй байна.
- “Авилгалтай тэмцэх vндэсний хєтєлбєр” ажил улс орны хэмжээнд
хэлбэрийн тєдий явагдаж, бодит тодорхой vр дvн гараагvй байна.
- Засгийн газрын зvгээс ч энэ асуудалд ямар нэг байдлаар анхаарал
хандуулаагvй байна.
Єнєєгийн Монголд
авилгал хэр зэрэг газар авсан вэ?
/1999 оны санал асуулгатай харьцуулсан байдлаар/
|
1999 он |
2004 он |
Маш их дэлгэрсэн |
48.8 |
35.7 |
Ер нь дэлгэрсэн |
44.2 |
53.2 |
Тийм их биш ба дэлгэрээгvй |
4.4 |
4.3 |
Мэдэхгvй+хариулаагvй |
2.6 |
6.8 |
Авилгалын тухай
ямар ойлголттой вэ?
|
Хувь |
Ажил хурдан бvтээдэг |
13.5% |
Албан тушаалаа урвуулан ашиглах, хvнд суртал |
13.2% |
Нийгэмд хортой зvйл, хууль бус vйл ажиллагаа |
11.8% |
Хээл хахууль єгєх |
9.1% |
Нийгэмд газар авсан |
8.8% |
Байх л зvйл |
7.1% |
Байх ёсгvй,тэмцэх хэрэгтэй |
4.9% |
Хууль сул амьдарлын тvвшин муудсанаас |
2.6% |
Ухамсрын асуудал |
2.1% |
Хэлж мэдэхгvй |
27.0% |
- Ховд
- Хvнд юм єгєх гэсэн vг байх, ажлаа бvтээхийн тулд дарга нарт
юм єгєхийг хэлдэг. Хууль бусаар орлого олох, єєртєє ашигтай
зvйлийг хvнээс шаардахыг ойлгодог. /Холимог бvлгийн ярилцлагаас/Хvнээс
шан шагнал авснаас vvсэх боловуу, гvйцэтгэх ёстой зvйлээ хийгээд
цалин дээрээ мєнгє авна гэдэг бол авилгал Хуулийг ямар нэг
байдлаар гажуудуулах хэлбэр юмуу дааХуулинд заасан зvйлийг
нь тэрнээс нь эсрэгээр нь ашиглах явдал, єєрийгєє vнэд оруулж
байгаа хэрэгХvний хэрэгцээтэй холбоотой, хvний хэрэгцээ хязгааргvй,
эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж буй хэрэг /Багш нар, багийн
дарга нар, захиргааны мэргэжилтэн зэргээс бvрдсэн сэхээтний
бvлгийн ярилцлагаас/
- Дорнод
- Авилга гэхээр арын хаалгыг ойлгодог, авилга гэдэг vгнээс
илvv арын хаалга гэхээр ойлгогдоно. Их хэмжээний мєнгє єгч
байж л авилга болох байх Авилгалыг тодорхой хэлчихэж чадахгvй
л байна. Тvvнийг манай ард тvмэн нэг сайн ойлгохгvй байгааАрын
хаалга мєнгє тєгрєг єгєх авах гэдгийг авилга гэж ойлгож байгааХvн
хэрэгцээгээ хуулиас гадуур хангах явдал байх, хvнд мєнгє болгох
эрх мэдэл байдаг, жишээ нь эмнэлэгт хэвтvvлэхТанил талаа харахаас
эхлээд, мєнгєтэй хvний талд тєрийн хvмvvс чинь орж байна шvv
дээ /Дорнод аймаг холимог бvлгийн ярилцлагаас/
Байгууллагуудад
дахь авилгалын байдал
|
Ихээхэн |
Дунд зэрэг |
Байхгvй |
Дундаж |
44 шvvх |
79.0 |
18.9 |
2.1 |
1.23 |
48 гааль /нисэх/ |
78.5 |
19.0 |
2.5 |
1.24 |
49 гааль /хил орчмын боомт / |
79.6 |
16.5 |
4.0 |
1.24 |
45 прокурор |
76.9 |
21.1 |
2.0 |
1.25 |
47 цагдаа /замынцагдаа / |
71.2 |
26.0 |
2.8 |
1.32 |
46 цагдаа /хэв журамын / |
70.6 |
26.0 |
3.4 |
1.33 |
58 татварын алба |
67.6 |
27.5 |
5.0 |
1.37 |
57 газрын алба |
66.8 |
28.4 |
4.9 |
1.38 |
43 нийслэл орон нутгйин захиргаа |
63.6 |
33.0 |
3.4 |
1.40 |
37 улс тєрийн намууд |
63.7 |
32.0 |
4.3 |
1.41 |
42 тєрийн ємчийн хороо |
59.1 |
35.8 |
5.1 |
1.46 |
41 яам агентлаг |
56.8 |
39.1 |
4.1 |
1.47 |
51 эмнэлэг улсын |
55.5 |
38.2 |
6.3 |
1.51 |
38 УИХ |
56.4 |
35.7 |
7.9 |
1.51 |
53 боловсролын байгууллага улсын |
55.3 |
37.8 |
6.9 |
1.52 |
39 засгийн газрын танхим |
55.8 |
34.7 |
9.5 |
1.54 |
59 єр барагдуулах байгууллага |
53.7 |
37.7 |
8.6 |
1.55 |
56 банк |
54.8 |
31.5 |
13.7 |
1.59 |
60 хєрєнгийн бирж |
50.9 |
33.7 |
15.3 |
1.64 |
52 боловсролын байгууллага хувийн |
48.0 |
37.0 |
15.0 |
1.67 |
55 бизнесийн байгууллага vйлдвэрлэлийн |
44.9 |
41.7 |
13.5 |
1.69 |
54 бизнесийн байгууллага vйлчилгээ |
45.3 |
39.6 |
15.1 |
1.70 |
50 эмнэлэг хувийн |
48.6 |
33.0 |
18.5 |
1.70 |
40 ерєнхийлєгчийн тамгын газар |
42.6 |
37.5 |
19.9 |
1.77 |
Авилгад єртсєн байгууллагуудын
фактор – анализын дvн
Rotated factor
Matrix |
|
|
фактор |
|
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
44 шvvх |
|
|
|
|
0.73 |
48 гааль /нисэх/ |
|
|
0.50 |
|
|
49 гааль /хил орчмын боомт / |
|
|
0.41 |
|
|
45 прокурор |
|
|
|
|
0.90 |
47 цагдаа /замынцагдаа / |
|
|
0.73 |
|
|
46 цагдаа /хэв журамын / |
|
|
|
|
|
58 татварын алба |
|
|
0.35 |
0.531 |
|
57 газрын алба |
|
|
|
0.474 |
|
43 нийслэл орон нутгйин захиргаа |
0.42 |
|
|
|
|
37 улс тєрийн намууд |
0.57 |
|
|
|
|
42 тєрийн ємчийн хороо |
0.57 |
|
|
|
|
41 яам агентлаг |
0.52 |
|
|
|
|
51 эмнэлэг улсын |
|
0.31 |
0.38 |
|
|
38 УИХ |
0.87 |
|
|
|
|
53 боловсролын байгууллага улсын |
|
|
0.30 |
0.324 |
|
39 засгийн газрын танхим |
0.89 |
|
|
|
|
59 єр барагдуулах байгууллага |
|
|
|
0.567 |
|
56 банк |
|
0.38 |
|
0.604 |
|
60 хєрєнгийн бирж |
|
0.42 |
|
0.447 |
|
52 боловсролын байгууллага хувийн |
|
0.55 |
|
|
|
55 бизнесийн байгууллага vйлдвэрлэлийн |
|
0.80 |
|
|
|
54 бизнесийн байгууллага vйлчилгээ |
|
0.83 |
|
|
|
50 эмнэлэг хувийн |
|
0.63 |
|
|
|
40 ерєнхийлєгчийн тамгын газар |
0.52 |
|
|
|
|
Explanatory power=49.9% |
13.9% |
11.6% |
9.7% |
8.0% |
6.6% |
Авилгалд ямар байгууллага
хамгийн их єртдєг вэ ?
• Авилгалыг эрхтэн дархтанууд, удирдах ажилтнууд авч байна,
засгийн газар, УИХ-ын гишvvд болон бусад удирдлагын хvмvvс
• Эмнэлэг, боловсролын зэрэг газарт авилгал илvv их гарч байна,
хєдєєний хvмvvст эмнэлэгээс маягт авч хувиараа хот руу ирэхэд
бvр жишиг тогтсон гэсэн, хvvхдээ сургуульд оруулна гэхэд танил
тал мєнгє хэрэгтэй болно
• Хvмvvст тохиолдож байгаагаар бол сvvлийн vед захиргааны
газрууд, татвар, боловсролын газар дээр авилгал маш их байна
• Хуулийнхан авилгалыг авч байгаа гол хvмvvс, шvvх, цагдаа
гээд хуулийн байгууллага нь єєрєє авилгалын гол уурхай мєн
шvv дээ /Аймгууд болон Улаанбаатарын бvлгийн ярилцлагаас
/
Авилгын vр дагаврын
хvмvvсийн vнэлгээ
Vр дагавар |
Тийм |
Яаж ч магадгvй |
Vгvй |
Дундаж |
32 гэмт хэрэг єсєх хєрс суурь болно |
76.3 |
19.2 |
4.5 |
1.28 |
26 хvний эрх зєрчигдєнє |
77.0 |
17.8 |
5.2 |
1.28 |
31 баян хоосны ялгаа даамжирч, нийгмийн байдал тогтворгvйтнэ |
77.7 |
16.2 |
6.2 |
1.29 |
28 ємч хувьчлал шударга бус явагдах магдалалтай |
73.2 |
23.0 |
3.8 |
1.31 |
33 шударга энэрэнгvй байдалд харшилна |
75.8 |
16.3 |
7.9 |
1.32 |
24 ажил хэрэг хурдан бvтнэ |
71.7 |
20.7 |
7.5 |
1.36 |
35 гадаадын хєрєнгє оруулагчдын итгэл алдарна |
70.7 |
21.9 |
7.4 |
1.37 |
25 иргэн хvнд материаллаг хохирол учирна |
69.2 |
22.2 |
8.7 |
1.40 |
23 vндэсний аюулгvй байдалд хохирол учруулна |
62.5 |
34.4 |
3.1 |
1.41 |
29 тєр засаг хууль ёс ихээр хохирно |
64.7 |
23.3 |
11.9 |
1.47 |
27 байгууллагад материаллаг хохирол учируулна |
52.1 |
33.5 |
14.4 |
1.62 |
34 хохирох хvн байхгvй аль аль нь хожно |
35.4 |
24.6 |
39.9 |
2.04 |
30 хvнд сурталыг багасгана |
34.8 |
18.1 |
47.0 |
2.12 |
Авилга хээл хахуульд
єртємтгий байгууллагууд
Ранг |
|
Давхардсан тоогоор |
1 |
Шvvх, хуулийн байгууллага |
34.6% |
2 |
Цагдаа |
23.8% |
3 |
Гааль |
22.5% |
4 |
Боловсролын байгууллага |
21.5% |
5 |
Эмнэлгийн байгууллага |
16.4% |
6 |
Тєрийн захиргаа |
8.2% |
7 |
Татварын алба |
7.6% |
8 |
УИХ, улс тєрч |
4.4% |
9 |
Прокурор |
3.7% |
10 |
Банк |
3.6% |
11 |
Засгийн газар |
2.4% |
12 |
Хилийн алба |
1.6% |
13 |
Газрын алба |
1.3% |
Авилгалын тєрлийн
хэв маягчлал (типологи)
Factor |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Тусгай зєвшєєрєл лиценз авах |
0.79 |
|
|
|
|
УИХ, Засгийн газраар тогтоол гаргуулах |
0.64 |
|
|
|
|
Тендер шалгаруулалтанд нєлєєлєх |
0.57 |
|
|
|
|
Татвараас хєнгєлєх, чєлєєлєх |
0.56 |
|
|
|
|
Эмнэлгийн vйлчилгээнд давуу эрх эдлэх |
0.52 |
|
|
-0.31 |
|
Гаалийн байцаагчдад шалгуулах |
0.32 |
|
|
|
|
Газрын зєвшєєрєл олгох |
|
0.74 |
|
|
|
Гаалийн татвараас хєнгєлєх, чєлєєлєх |
|
0.59 |
|
|
|
Ах дvv, танил талаа албан тушаалд томилох, дэвшvvлэх |
|
0.52 |
|
|
|
Хувьчлалд давуу нєхцєл олж авах |
|
0.45 |
|
|
|
Банкны хууль тогтоомжоос гадуур зээл олгох |
|
0.45 |
|
|
|
Хилээр их хэмжээний бараа оруулах, гаргах |
|
|
-0.76 |
|
|
Хилээр машины наймаа хийх |
|
|
-0.64 |
|
|
Спирт, тамхи оруулах |
|
|
-0.49 |
|
|
Архины vйлдвэр эрхлэх зєвшєєрєл олгох |
|
|
-0.44 |
|
|
Цэргийн албанаас чєлєєлєх |
|
|
|
-0.69 |
|
Сургууль курс явуулах эрх олгох |
|
|
|
-0.58 |
|
Авто техникийн vзлэг, жолооны vнэмлэх |
0.31 |
|
|
-0.47 |
|
Хvvхэд сургуульд элсэх |
|
0.33 |
|
-0.35 |
|
Виз авах |
|
|
|
|
-0.59 |
УИХ-ын суудлын мєнгє |
|
|
|
|
-0.55 |
Нам болон сонгуулийн ажиллагааг санхvvжvvлэх |
|
|
|
|
-0.44 |
Хувийн компани Засгийн газрын захиалга авч ажил гvйцэтгэх |
0.39 |
|
|
|
-0.43 |
Vл хєдлєх хєрєнгийн мєнгє |
|
|
|
|
-0.38 |
explanatory power=49.8% |
36.0% |
4.8% |
4.0% |
2.7% |
2.4% |
Extraction Method; Maximum Likelihood
Rotation Method; Oblimin with Kaiser Normalization |
|
|
|
|
|
Авилгалын хэрэг
илрэхгvй шалтгаан
(1999, 2004 оныг харьцуулан vзэхэд давхардсан тоогоор,
%)
Шалтгаан |
1999 он |
2004 он |
Эрх мэдэлтнvvд оролцдог |
64.7 |
73.8 |
Хавтгайрч ердийн vзэгдэл |
40.2 |
63.9 |
Хууль хяналтын байгууллагын анхаардаггvй |
31.2 |
45.6 |
Нарийн зохион байгуулалт |
33.5 |
40.4 |
Эрх зvйн орчин бvрдээгvй |
- |
31.3 |
Авилгалын талаархи мэдээллийг мєнгєєр vнэлдэггvй |
12.1 |
20.0 |
Авилгалтай тэмцэхэд
байгууллагын vvрэг
(давхардсан тоогоор)
Иргэд, олон нийтийг татан оруулах |
59.2 |
Авилгалд єртсєнд хяналт |
54.4 |
Сургалт сурталчилгаа |
46.0 |
Холбогдох байгууллагаас шаардагдах |
40.0 |
Авилгалтай тэмцэхэд туслах |
31.2 |
Холбогдох байгууллагуудад мэдээлэх |
25.6 |
Гадаадын ТББ-тай хамтран ажиллах |
15.2 |
Бусад |
2.5 |

Авилгал ойрын нэг
хоёр жилд ямар болох вэ
/улс тєрийн намын дэмжлэгээр/
|
МАХН |
Сєрєг хvчин |
Нэмэгдэнэ |
46.0 |
55.0 |
Энэ л хэвээрээ байна |
46.7 |
42.2 |
Багасана |
7.4 |
2.9 |
Нийт |
100 |
100 |
Авилгалын талаархи
материалын нийтлэгдсэн хэлбэр, агуулга, шинж чанар
• Авилгалын талаархи мэдээллийн хэлбэр
• Мэдээллийн агуулгаар
• Мэдээллийн шинжээр
Авилгалын талаархи
мэдээллийн хэлбэр
• Контент анализын судалгаанаас vзвэл тєвийн хэвлэлvvд дээр
нийтлэгдсэн материалын 34.2 хувь нь мэдэгдэл байдлаар, 20
орчим хувь нь ярилцлага байдлаар, 15 хувь нь сурвалжлага байдлаар,
2.6 хувь нь захидал байдлаар, 7.8 хувь нь тодорхой зохиогчийн
vзэл бодол байдлаар нийтлэгдсэн байна.
Мэдээллийн агуулгаар
•Авилгалын талаар гарсан нийт мэдээллийн 61 орчим хувь нь
ерєнхий байдлаар асуудлыг бvрхэгдvvлсэн, ерєнхийлсэн, дvгнэсэн
шинжтэй байгаа бол 39 орчим хувь нь тодорхой байдлаар хєндсєн
байна.
Мэдээллийн шинжээр
•Єдєр тутмын сонин хэвлэлд судлан байгаа асуудлыг хєндсєн
материалыг шинж чанарын хувьд бvлэглэн vзвэл 30,5 хувь нь
авилгалын эсрэг тэмцэхийг бусдад уриалсан байгаа бол, 25,3
хувь нь авилгалыг эсэргvvцсэн, 27,6 хувь нь авилгалын талаар
бодол эрэгцvvлэл хийсэн байдалтай байна.
Санал зєвлємж
• Авилгалтай хийх тэмцлийг
хэлбэрдсэн байдлаас гаргаж, тvvнд олон нийтийн анхаарлыг хандуулах
• Тєрийн байгууллагуудын нэвт тунгалаг чанарыг дээшлvvлэх
• Тєрийн албан хаагчдад тавих хяналтыг сайжруулах
• Хууль, хvчний байгууллагуудыг криминал vйл ажиллагаанаас
дэс дараатайгаар гаргаж, тэдгээрийн дотоодод хяналтын бvтэц
бий болгох
• Иргэдэд авилгалтай тэмцэх талаар сургалт сурталчилгаа хийх
ажлыг эрчимжvvлж, авилгалын талаарх мэдээллийг олон нийтэд
нээлттэй болгох, хvлээн авах vнэлэх, хяналт тавих журам тогтоох
• Авилгалтай тэмцэх vндэсний хєтєлбєрийн комисст иргэний тєлєєлєл
оруулах, иргэний тєлєєллийн тоог нэмэгдvvлэх
• Иргэний нийгмийн байгууллагууд судалгааны байгууллага, нийгмийн
ажилтнуудтай хамтран ажиллах
• Авилгалтай тэмцэх шинэ хуулийг нэн яаралтай батлан гаргах
• Авилгалтай тэмцэх тусгай байгууллага байгуулах, тvvнд онц
бvрэн эрх олгох
|