Хараат бус хэвлэл мэдээлэл
Хэвлэл
мэдээллийн мониторинг /Ерєнхийлєгчийн сонгууль 2005/
2005 оны Ерєнхийлєгчийн сонгууль
Хэвлэл мэдээллийн мониторингийн тайлан
НЭГ. Т?СЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
1999 онд байгуулагдаж, vзэл бодлоо илэрхийлэх болон мэдээллийн, хэвлэлийн эрх чєлєєний чиглэлээр vйл ажиллагаа явуулдаг "Глоб Интернэшнл" тєрийн бус байгууллагаас "2005 оны Ерєнхийлєгчийн сонгууль: Хэвлэл мэдээллийн мониторинг" тєслийг АНУ-ын Вашингтон хотноо тєвтэй Vндэсний Ардчилсан Хvрээлэнгийн (VАХ) санхvvжилтээр 2005 оны 3-р сарын 1-нээс 7-р сарын 1 хvртэл хэрэгжvvлэв.
Хэвлэл мэдээллийн мониторинг эхлэхээс ємнє VАХ, "Глоб Интернэшнл" тєрийн бус байгууллагын ажилтнууд УИХ-д суудал бvхий улс тєрийн намууд, ажиглалтад хамрагдах Mонголын гол гол хэвлэл мэдээллийн хэрэгслvvдийн удирдах ажилтан, сэтгvvлчидтэй уулзалт хийж, мониторингийн зорилго, арга зvйтэй танилцуулсан билээ.
1.1 Т?С?Л ХЭРЭГЖVVЛЭХ БОЛСОН ШААРДЛАГА
ХМХ нь олон тvмэнд санал бодлоо солилцох, мэтгэлцэх, сєргєлдєх, шvvмжлэх боломж олгогч индэр болохын зэрэгцээ сонгуульд нэр дэвшигчид болон улс тєрийн намуудын vзэл бодлыг олон нийтэд сайтар ойлгуулах vйлсэд vйлчлэх учиртай. Мєн иргэдэд тєр засгийн vйл ажиллагааны талаар бодитой дvр зургийг хvргэж нийгэм дэх хамгийн чухал vйл явцын талаар мэдээлэл тvгээн улс тєрийн тогтолцооны алдаа дутагдлыг илчилж, vйл явдлын єрнєлийг цаад агуулгатай нь нэг талыг барилгvй нягтлах vvрэгтэй байдаг. Сонгуулийн vед ХМХ нь сонгогчдод єєрсдийнх нь ашиг сонирхлыг тєлєєлєх эрхийг аль улс тєрийн хvчинд єгєхєє шийдэхэд шаардлагатай мэдээллийг хангалттай єгч туслах vvрэгтэй. єрcєлдєгч талууд, тэдгээрийн тvvх намтар, улс тєрийн мєрийн хєтєлбєр, vзэл бодол, хэтийн тєлєвлєгєє, ирээдvйг харах чадвар зэргийг тайлбарлан таниулах юугаар ч орлуулшг?й ??ргийг хэвлэл мэдээлэл чухам сонгуулийн vеэр л гvйцэтгэдэг.
Улс тєрийн тухай мэдээлэл авах анхдагч эх сурвалж нь сонгуулийн vйл явц байдгийн хувьд сонгуулийг шударгаар явуулах, єрсєлдєгч талуудад єєрийн сурталчилгаа хийх, улс тєрийн нам, нэр дэвшигчид болон улс тєрийн ач холбогдол бvхий мэдээллийг танилцуулахад хэвлэл мэдээлэл vндсэн vvрэгтэй юм.
Vзэл бодлоо чєлєєтэй илэрхийлэх зарчмын дагуу сэтгvvлч, редактор, продюссер, ХМХ-ийн эзэд єєрсдийн тvгээж буй мэдээллийн агуулга, хэлбэр, гарах vр дагаварыг хариуцах ёстой. Сонгуулийн мэдээллийг нийтэлж, нэвтрvvлэхдээ аливаа айлган сvрдvvлэлт, хязгаарлалт, ялгаварлал, цагдан хяналтгvйгээр бодит мэдээллийг олж авах, тvгээх эрхийг тєрєєс баталгаажуулах ёстой. Тєрийн эрх мэдэлтнvvд сонгуульд нєлєєлєх зорилгоор сэтгvvлчид болон ХМХ-ийн ажилтнуудын vйл ажиллагаанд хєндлєнгєєс оролцох явдлаа тэвчих хэрэгтэй. ХМХ-ийн менежер, эзэд, сэтгvvлчийн ёс зvй, хараат бус байдлын зарчмыг хvлээн зєвшєєрєх нь зvйтэй бєгєєд ажилтнууддаа эдгээр зарчмаас гажихад хvргэх дарамт vзvvлэх ёсгvй. Хэдийгээр бvхий л ХМХ хариуцлагатай мэдээлэх ёстой боловч олон тvмнээс санхvvжиж буй тєрийн мэдлийн ХМХ-д илvv єндєр шаардлага тавигдах нь зvйн хэрэг. ОНМХ нь иргэдийн татвараар vйл ажиллагаа явуулдаг учраас аль нэгэн улс тєрийн хvчин, хувийн ашиг сонирхолд бус, харин олон тvмний ашиг сонирхолд vйлчлэх хуулийн болон ёс суртахууны vvрэг хvлээнэ. Энэ нь мєн ард тvмний ємч болох долгионыг тусгай звшєєрлєєp эзэмшиж буй хувийн єргєн нэвтрvvлэгт ч хамаарна.
Сонгуулийн vеийн нєхцєл байдлыг ерєнхийд нь шинжлэн дvгнэх vйл ажиллагааны чухал хэсэг нь хэвлэл мэдээллийн мониторинг юм. Энэ нь тєр болон єрсєлдєгч улс тєрийн хvчнvvд хэвлэл мэдээлэлд хэрхэн хандаж байгаа хийгээд ХМХ сонгуульд єрсєлдєгчдийг ямар байдлаар харуулж буйг тооцон vнэлэх vр ашигтай арга хэрэгсэл юм. Итгэл vнэмшилтэй, баримтжуулсан хэвлэлийн мониторингийн тєслvvд нь олон нийтээс сонгуулийн vйл явц бvхэлдээ шударга байгаа эсэхийг тунгаан шvvхэд чиглvvлэгчийн vvрэг гvйцэтгэдэг. Hє?гєє талаар редакцийн эрх чєлєєнд хєндлєнгєєс халдсан буюу тvvний хараат бус байдлыг vгvйсгэх гэсэн оролдлогуудын талаархи жишээ баримтыг дэлгэн тавих чухал хэрэглэгдэхvvн бол хэвлэл мэдээллийн мониторинг юм.
1.2 Т?СЛИЙН ЗОРИЛГО, ЗОРИЛТ, ?ЙЛ АЖИЛЛАГАА
Энэхvv тєсєл нь 2005 оны Ерєнхийлєгчийн сонгуулийн vеэр монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслvvд сонгогчдод аль хэр бодитой, тэнцвэртэй мэдээлэл тvгээснийг vнэлж дvгнэх зорилготой байв. Олон тvмэнд нєлєє бvхий илvv хvртээмжтэй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслvvдийн Ерєнхийлєгчийн сонгуулийн кампанит ажлын тухай мэдээлэлд мониторинг хийх нь тєслийн гол зорилт байлаа.
Энэхvv тєслийг амжилттай хэрэгжvvлэхийн тулд тєсєл санхvvжvvлэгч ба хэрэгжvvлэгч байгууллагын тєлєєлєгч Скотт Кейрэн, Растислав Кужел, тєслийн удирдагч Х.Наранжаргал, зохицуулагч Ж.Туул, зєвлєх С.Баяраа нар УИХ-д суудал бvхий нам, гол гол хэвлэл мэдээллийн байгуулагын удирдагчидтай уулзалт хийж, тєслийн зорилт, vйл ажиллагааны тухай танилцуулснаар vйл ажиллагаа эхэлсэн билээ.
Тєслийн хvрээнд дараахь ажлыг хийж гvйцэтгэв.
• Мониторингийн багийн сургалт
Америкийн Vндэсний Ардчилсан Хvрээлэнгийн сургагч, Словакийн МЕМО тєрийн бус байгууллагын захирал Растислав Кужел 2005 оны 12-18-ны хооронд мониторингийн багийн гишvvдэд мониторингийн арга зvй, тоон ба чанарын хэмжvvр, хэвлэл мэдээллийн нєлєєллийн талаар онолын ба эрчимтэй практик сургалт зохион байгуулав. Тэрээр мєн тєсєл хэрэгжих явцад дахин ирж, мониторингийн тайлан бичих, дvнг магадлан шалгах зэрэгт тус дэмжлэг vзvvлсэн болно.
• Хэвлэлийн бага хурал
Тєслийн хугацаанд 5 удаа хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулав. Тєслийн зорилт, мониторингийн арга зvйг танилцуулах зорилготой анхны хэвлэлийн бага хурлыг 2005 оны 3-р сарын 18-нд зохион байгуулав.
Мониторингийн явцад тvvний vр дvнг мэдээлэх зорилго бvхий 4 хэвлэлийн бага хурал зохион байгуулсан юм. Хэвлэлийн бага хурлуудад ХМХ-ийн удирдлага, сэтгvvлч, иргэний нийгмийн болон олон улсын байгууллагын тєлєєлєл идэвхтэй оролцсон билээ. ТВ9 телевизээс бусад мониторингид хамрагдсан ХМХ-vvд, мєн хамрагдаагvй ХМХvvд ч мониторингийн дvнг олон нийтэд єргєнєєр тvгээж байлаа.
• Дугуй ширээний ярилцлага
2005 оны 7-р сарын 7-ны єдєр тєслийн хэрэгжилтэд vнэлэлт дvгнэлт єгєх зорилгоор дугуй ширээний ярилцлага зохион байгуулав. Дугуй ширээний ярилцлагад оролцогсод мониторингийн эцсийн дvгнэлтийг хэлэлцэж, санал бодлоо УИХ, Засгийн газар, олон улсын байгуулгад хандан гаргасан зєвлємжид тусгасан болно.
|
